June 18, 2021
Etapa 5ª: Xunqueira de Ambía – Ourense
DESENVOLVEMENTO DO PERCORRIDO
Deixando ás costas a colexiata de Santa María a Real saímos de Xunqueira pola comarca en dirección Salgueiros. Dende este núcleo continuaremos o camiño polas poboacións de Ousende, Venda do Río, Pereiras e A Castellana, punto onde comeza o Polígono Industrial de San Cibrao das Viñas que entristece o camiño con unha paisaxe gris que nada ten que ver co observado durante as etapas anteriores. Superado este condicionante afrontaremos por asfalto a última subida cara o Alto do Cumial dende onde descenderemos suavemente ata o final da etapa. Neste tramo final pola vila de Seixalbo, un núcleo cun programa de rehabilitación arquitectónica que consegue dulcificar o camiño despois do desagradecido tramo anterior.
Entraremos no trazado urbano da capital auriense por onde comeza a Avenida de Zamora e de alí iremos ata as Burgas e as súas fontes termais.
A poucos quilómetros do camiño atópanse dous lugares de singular beleza e de gran relevancia para as terras nas que este transcorre: o santuario de santa Mariña de Augas Santas e a vila de Allariz, declarada Conxunto Histórico Artístico en 1971.
O santuario de Santa Mariña de Augas Santas, situado na Parroquia do mesmo nome do ayunt amientode Allariz, foi do mesmo xeito que Xunqueira de Ambía un centro de vida comunitarioPara unha congregación de cóengos seculares, aínda que neste caso non seguían a regra de san Agustí.
A cripta ten a súa orixe en época sueva (s. V) e está moi relacionada co culto ás reliquias de mártires. Segundo a tradición aquí foi decapitada no ano 139 a mártir cristiá Mariña de Augas Santas. No mesmo lugar onde foi decapitada erixiuse a igrexa parroquial baixo a súa advocación. A igrexa actual, construción románica de finais do século XII, posúe tres naves sen cruceiro, con falso triforio no interior, rosetóns no frontal e nas tres ábsidas. É unha ampliación sobre unha máis antiga que se fixo ao descubrirse os restos da santa durante o reinado de Afonso II.
ALLARIZ
Aínda que a poboación ten a súa orixe na cultura castrexa, foi un cabaleiro suevo de nome Alarico quen a repoboou cara os séculos V-VI dándolle o nome de Villa Aliarici.
No século XI vaise converter no berce da monarquía galaico-leonesa. No propio século XI, Afonso VI de León mandou erguer o castelo e as murallas e ao seu pé creceron as primeiras casas. No século XIII, sendo rei Afonso X o Sabio, veu en darse á vila un trato especial. Nesta época, en Allariz floreceu a poesía en lingua galega-portuguesa. 700 anos despois tamén foi un dos centros do rexurdir da literatura e da ciencia galega a través do facer intelectual de Vicente Risco.
É por tanto, Allariz, un lugar central na historia do idioma galego onde ademais sobresaen outros autores coma Carmen González Ledo, Xohan Raposo ou Marcial Suárez. Tamén é un lugar de lingua viva. Fundacións literarias, poetas, librerías e festivais compoñen un fermoso tapiz.
OURENSE
As orixes da cidade de Ourense estiveron fortemente ligados a unha o Paleolítico Superior. A cidade de Ourense e que sintetiza a romanización do norte á perfección, a particular configuración do Imperio nestas terras e que ten na construción dunha magnífica ponte a explicación da fundación da cidade.
O Ourense medieval ten na catedral uno dos seus maiores intereses. O templo actual non se corresponde coa localización primigenia da catedral que é habitualmente identificada coa igrexa de Santa María. Na fachada principal desta Igrexa ábrese unha escalinata que a conecta coa Praza Maior.
Pouco máis ao norte desta igrexa érguese a catedral que hoxe coñecemos, con advocación a san Martín. A tradición quere enraizar a fundación ao feito dun relato milagroso, no que a curación do fillo do rei suevo Carriarico foi obra do santo de Tours, como consecuencia do cal se tería producido a conversión ao catolicismo da poboación sueva, ata ese momento arriana.
Inxustamente menosprezada ao longo dos séculos na súa relevancia artística polas súas semellanzas coa catedral de Compostela, a de Ourense é un fermoso exemplo a reivindicar. Realizada baixo os postulados artísticos e arquitectónicos dun románico xa en plena transición cara ao gótico, conta con planta de cruz latina, cun total de tres naves e nove tramos no brazo maior, e unha soa nave no cruceiro; aínda que a súa estrutura complicouse coas distintas remodelacións e ampliacións que, como é habitual, fóronse sucedendo ao longo dos séculos. Aínda que non se conserva inscrición fundacional ou documentos que permitan a súa datación exacta, os inicios da súa construción datáronse na década de 1160, ano en que se acaba do Pórtico da Gloria da catedral de Santiago de Compostela, produciuse a consagración do altar maior. Non será ata a década de 1240 que se acabe.
O pórtico do Paraiso desta catedral, inspírase iconográfica e tematicamente no compostelán Pórtico dá Gloria, aínda que a representación das figuras mostra un programa máis evolucionado, herdeiro das novas correntes estilísticas do gótico que, aos poucos, tomaba forza en Galicia. Aberto en tres tramos, correspondentes a cada unha das naves do templo, o programa iconográfico concéntrase no arco central.
A Trindade é, desde o punto de vista monumental, a segunda igrexa da cidade. A súa orixe está nun hospital dependente do cabido catedralicio que funcionaba desde fins do século XII. A pesar de que o seu percorrido histórico está mal documentado, sábese que estaba a cargo de varios clérigos dirixidos por un presbítero nomeado desde a catedral, e que, entre os anos 1219 e 1276, o bispo don Xoán Díaz ascendeuno á categoría de abadía seglar, outorgando ao seu reitor o título de abade e a categoría de dignidade na catedral. Posiblemente este fóra o momento en que a abadía recibiu o señorío dos coutos de San Cibrao de Viñas e A Valenzá.
O CASCO ANTIGO
Un relaxado paseo polo centro histórico permite gozar dalgúns dos edificios e prazas con maior encanto da cidade. Entre os primeiros destaca o palacio Oca Valladares, construído a mediados do s. XVI e que desde 1850 alberga as instalacións do Liceo de Ourense. Fundado por Álvaro de Oca e Deza, a construción disponse ao redor dun patio de oito columnas sobre as que se sostén unha galería que dá acceso ao segundo piso, e cunha fonte de mármore no seu centro. Na fachada exterior reflíctense os dous pisos do edificio, no segundo dos cales, e sobre a porta adintelada que dá Paso ao interior, ábrense Catro balcóns con balaústres e cinco escudos nos que figuran as armas dos Deza, Oca, Enríquez, Zúñiga, Mendoza, Ribadeneira, Ulloa e Aguiar.
